Ander Izagirre, Jerzy Wołk-Łaniewski0.0 W XVI wieku położona w boliwijskich Andach kopalnia srebra Cerro Rico de Potosí finansowała w dużej mierze Imperium Hiszpańskie. Powstałe wokół niej miasto rozrosło się do rozmiarów większych niż ówczesny Londyn, a zamieszkujący je koloniści, wyzyskując miejscową ludność, pławili się w dobrobycie. Dziś Potosí to piekło na ziemi – jedno z najbiedniejszych miast w Ameryce Południowej, o powietrzu tak nasyconym metalami i kopalnianym pyłem, że jego mieszkańcy cierpią na liczne schorzenia, ślepną, powoli się duszą. Kopalnię w Potosí zachodnie korporacje eksploatują tak zachłannie, że góra, w której jest umiejscowiona, coraz bardziej się sypie. Na razie jednak w jej mroku umierają ludzie.
Ander Izagirre napisał wstrząsający reportaż, w którego centrum umieścił czternastoletnią dziewczynkę. Alicja ma młodszą siostrę, ich matka popadła w długi, często nie stać ich na to, by kupić choćby ziemniaki, więc nie zważając na przepisy, dziewczynka pracuje w kopalni, by przetrwać. Hiszpański reporter opisując historię konkretnych ludzi, pozbawionych jakichkolwiek praw pracowniczych, opuszczonych przez państwo, traktowanych jak nieopłacana zwierzęca siła, bo zarabiających ledwie tyle, by się wyżywić, odsłania do czego doprowadziła przeprowadzona przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy liberalizacja gospodarcza Południa. Podczas gdy zachodnie rządy bogacą się na spekulacji surowcami, posiadające te surowce biedne kraje popadają w jeszcze większą nędzę. Przyjmują więc zagraniczną pomoc wraz z jej warunkami, a więc wyrzekają się kontroli nad zachodnimi spółkami, nie ingerują w ich relacje z pracownikami, pozwalają na to, by dzieci harowały w zagrażających życiu warunkach.
Potosí. Góra, która zjada ludzi to historia niekończącego się wyzysku boliwijskiej ludności, najpierw przez konkwistadorów i kolonistów, a obecnie przez globalne korporacje, wspierane przez polityków i Kościół. Izagirre pokazuje, jak wyzysk ten rodzi anarchię i terror. Kradzieże, przemoc domowa, gwałty na kobietach i dzieciach są w Potosí na porządku dziennym. Górnicy umierają młodo, ale zanim to się stanie, w domu egzekwują swoją władzę w sposób równie bezwzględny jak w pracy czynią to ich przełożeni. Najbardziej jak zwykle – cierpią dziewczynki i kobiety.
Marek Szymaniak0.0 Według Polskiej Akademii Nauk niemal połowie z dwustu pięćdziesięciu pięciu średnich miast w Polsce grozi społeczno-ekonomiczna zapaść. Wyludnienie, upadający przemysł, bezrobocie, problemy mieszkaniowe, utrudniony dostęp do ochrony zdrowia, smog, układy polityczne, coraz starsi mieszkańcy. Marek Szymaniak, autor książki Urobieni. Reportaże o pracy próbuje ustalić, co jest przyczyną tak fatalnej sytuacji, a o szczerą odpowiedź prosi tych, którym kryzys zagraża najbardziej. Podczas podróży po Polsce spotyka się z mieszkańcami i miejskimi aktywistami, rozmawia z samorządowcami, a oficjalne statystyki zestawia z rzeczywistością. Nie boi się stawiać trudnych pytań, nie ocenia, ale nie zadowala się też ogólnikowymi diagnozami oderwanymi od lokalnych problemów. Szukając odpowiedzi uważnie wsłuchuje się w głosy tych, którzy wyjechali, jak również tych, którzy pomimo ciężkiej sytuacji postanowili zostać. Z reporterską wnikliwością opisuje zastaną rzeczywistość, tworząc realistyczny portret Polski mniejszych miast i ich mieszkańców.
Remigiusz Ryziński3.0 Na podstawie wielu dokumentów, ipeenowskich teczek, archiwów i wreszcie rozmów ze świadkami Ryziński zrekonstruował przebieg zdarzeń związanych z akcją Hiacynt. A raczej akcjami, bowiem chodzi tu o trzy operacje polskich służb z lat 1985-87. Autor starał się obok historyczno-archiwistycznej narracji odmalować przejmująco sytuację osób homoseksualnych w Polsce Ludowej.
Geje w PRL-u byli celem służb w zasadzie od 1954 roku. Zdawali się idealnymi kandydatami na współpracowników: wstyd przed ujawnieniem ich orientacji był tak duży, a lęk ta silny, że łatwo było ich złamać i przekonać do współpracy. W tym celu esbecja gromadziła informacje o nich, zwłaszcza w dużych miastach, by móc wygodnie sięgnąć po obciążające dowody w razie potrzeby. Równolegle trwała wieloletnia kampania medialna, pokazująca gejów jako element groźny obyczajowo, zdrowotnie, społecznie i politycznie.
Autorowi udało się dotrzeć do ciekawych bohaterów. Na szczególną uwagę zasługuje pewnie historia Waldemara Zboralskiego, ofiarę akcji Hiacynt, działacza LGBT po 1989, bohatera słynnego filmu Homopl z 2008 roku, który niedawno przeszedł duchową przemianę, nawrócił się, "wyrzekł" swojej orientacji i został bohaterem TV Trwam. Zboralski był kluczowym świadkiem w zakończonej fiaskiem kampanii o uznanie akcji Hiacynt za zbrodnię komunistyczną - IPN uznał, że milicja działała zgodnie z ówczesnym prawem.
Problemem z punktu widzenia śledztwa, o jakie pokusił się autor, pozostaje fakt, że choć w archiwach IPN znajdują się informacje o inwigilowaniu osób homoseksualnych (autor dotarł do kilku list, na których znajduje się co najmniej kilkaset nazwisk w tym Iwaszkiewicza, Andrzejewskiego, Białoszewskiego czy Waldorffa), to na razie nie ma możliwości przejrzenia teczek osobowych sporządzonych bezpośrednio po nalotach w ramach akcji Hiacynt. Tajemnicą pozostaje, czy zostały zniszczone, a może znajdują się w archiwach komend policyjnych jako spadek po poprzednim systemie. Dostęp do dokumentów, które mogą, choć nie muszą być teczkami Hiacynta, został zastrzeżony na 70 lat - Komenda Główna Policji otworzy te archiwa w 2057.
Książka jest wielowątkowa i narracyjnie złożona. Autor sięga po kilka konwencji, by opisać dawną rzeczywistość, od reportażu śledczego, przez narrację czysto historyczną, po opowiadanie, które służy zarysowaniu realiów i bardziej angażuje. Ryziński nie unika odniesień do współczesności, wierząc, że tamten stosunek do mniejszości, postrzeganej jako podejrzana, kryminogenna i wywrotowa, nie należy wcale do przeszłości.
Jakub Korus0.0 Magda ma 43 lata. Razem ze swoim mężem Gabrielem mieszka w Hiszpanii. Od dawna starają się o dziecko. Surogacja jest ich ostatnią szansą na pełną rodzinę.
Polina ma 27 lat, męża i dwoje dzieci. Na zostanie surogatką zdecydowała się mimo wątpliwości partnera, po to aby utrzymać rodzinę i zapewnić dzieciom edukację.
Malutką Bridgette urodziła matka zastępcza, imigrantka z rejonu Doniecka. Para Amerykanów zrezygnowała z adopcji, gdy dowiedziała się o nieuleczalnej chorobie dziewczynki. Dziecko pozostawiono w szpitalu.
W maju 2020 roku cały świat obiegło zdjęcie sali szpitalnej z ponad stoma noworodkami czekającymi na swoich rodziców. Niemowlęta, urodzone przez surogatki, zostały na kilka miesięcy uwięzione na terenie Ukrainy z powodu lockdownu. Władze kraju i kliniki rozkładały ręce, a tragedia nowo narodzonych dzieci wywołała ogólnoświatową dyskusję na temat surogacji.
Jakub Korus dotarł do surogatek i rodzin adopcyjnych, a także rozmawiał z pośrednikami europejskiego podziemia surogacyjnego, chcąc przełamać tabu i zrozumieć, dlaczego to kontrowersyjne dla wielu osób zjawisko dla milionów ludzi może być ostatnią deską ratunku.
To dziennikarskie śledztwo jest również wyjątkową opowieścią o kobiecym ciele, ukazaną z perspektywy prawdziwych i poruszających historii jego bohaterek.
Питер Хесслер0.0 From the acclaimed author of River Town and Oracle Bones, an intimate excavation of life in one of the world's oldest civilizations at a time of convulsive change
Drawn by a fascination with Egypt's rich history and culture, Peter Hessler moved with his wife and twin daughters to Cairo in 2011. He wanted to learn Arabic, explore Cairo's neighborhoods, and visit the legendary archaeological digs of Upper Egypt. After his years of covering China for The New Yorker, friends warned him Egypt would be a much quieter place. But not long before he arrived, the Egyptian Arab Spring had begun, and now the country was in chaos.
In the midst of the revolution, Hessler often traveled to digs at Amarna and Abydos, where locals live beside the tombs of kings and courtiers, a landscape that they call simply al-Madfuna "the Buried." He and his wife set out to master Arabic, striking up a friendship with their instructor, a cynical political sophisticate. They also befriended Peter's translator, a gay man struggling to find happiness in Egypt's homophobic culture. A different kind of friendship was formed with the neighborhood garbage collector, an illiterate but highly perceptive man named Sayyid, whose access to the trash of Cairo would be its own kind of archaeological excavation. Hessler also met a family of Chinese small-business owners in the lingerie trade; their view of the country proved a bracing counterpoint to the West's conventional wisdom.
Through the lives of these and other ordinary people in a time of tragedy and heartache, and through connections between contemporary Egypt and its ancient past, Hessler creates an astonishing portrait of a country and its people. What emerges is a book of uncompromising intelligence and humanity--the story of a land in which a weak state has collapsed but its underlying society remains in many ways painfully the same. A worthy successor to works like Rebecca West's Black Lamb and Grey Falcon and Bruce Chatwin's The Songlines, The Buried bids fair to be recognized as one of the great books of our time.
Kreta to ulubiony wakacyjny kierunek turystów z wielu stron świata. Jednym z najpiękniejszych jej zakątków jest zatoka Mirabello, największa na greckich wodach. To tu są najdroższe hotele na Krecie. Stałym punktem na trasie wycieczkowców kursujących po zjawiskowej zatoce jest Spinalonga, skalista wysepka zamieniona w obronny fort jeszcze przez Wenecjan. Jednak to nie resztki umocnień przyciągają turystów. Spinalongę otacza mit "wyspy trędowatych", miejsca, gdzie chorzy na trąd stworzyli sobie namiastkę życia takiego, jakie znali sprzed czasów choroby. Tyle że przewodnicy nie mówią całej prawdy. Ze Spinalongi nie było ucieczki, ludzie tu umieszczeni znikali z rejestrów i dokumentów, skazani na powolną śmierć fizyczną, wcześniej doświadczali śmierci cywilnej. Dzieci zabierano im po kilku dniach od narodzin. Społeczeństwo i własne rodziny odrzuciły ich na zawsze, mimo że wynaleziono już skuteczny lek. Po istniejącym w pierwszej połowie XX wieku leprozorium na Spinalondze nie zostały niemal żadne dokumenty ani zdjęcia, trędowatych z wyspy do dziś otacza zmowa milczenia. Idąc za strzępami informacji, Małgorzata Gołota przeczesuje archiwa, odnajduje ostatnich świadków i ludzi, którzy poświęcili życie sprawie trędowatych. Tej lektury nie zapomnicie.
Барбара Демик3.0 Just as she did with North Korea, award-winning journalist Barbara Demick explores one of the most hidden corners of the world. She tells the story of a Tibetan town perched eleven thousand feet above sea level that is one of the most difficult places in all of China for foreigners to visit. Ngaba was one of the first places where the Tibetans and the Chinese Communists encountered one another. In the 1930s, Mao Zedong’s Red Army fled into the Tibetan plateau to escape their adversaries in the Chinese Civil War. By the time the soldiers reached Ngaba, they were so hungry that they looted monasteries and ate religious statues made of flour and butter—to Tibetans, it was as if they were eating the Buddha. Their experiences would make Ngaba one of the engines of Tibetan resistance for decades to come, culminating in shocking acts of self-immolation.
Eat the Buddha spans decades of modern Tibetan and Chinese history, as told through the private lives of Demick’s subjects, among them a princess whose family is wiped out during the Cultural Revolution, a young Tibetan nomad who becomes radicalized in the storied monastery of Kirti, an upwardly mobile entrepreneur who falls in love with a Chinese woman, a poet and intellectual who risks everything to voice his resistance, and a Tibetan schoolgirl forced to choose at an early age between her family and the elusive lure of Chinese money. All of them face the same dilemma: Do they resist the Chinese, or do they join them? Do they adhere to Buddhist teachings of compassion and nonviolence, or do they fight?
Illuminating a culture that has long been romanticized by Westerners as deeply spiritual and peaceful, Demick reveals what it is really like to be a Tibetan in the twenty-first century, trying to preserve one’s culture, faith, and language against the depredations of a seemingly unstoppable, technologically all-seeing superpower. Her depiction is nuanced, unvarnished, and at times shocking.
Билл Бьюфорд0.0 They have names like Barmy Bernie, Daft Donald, and Steamin' Sammy. They like lager (in huge quantities), the Queen, football clubs (especially Manchester United), and themselves. Their dislike encompasses the rest of the known universe, and England's soccer thugs express it in ways that range from mere vandalism to riots that terrorize entire cities. Now Bill Buford, editor of the prestigious journal Granta, enters this alternate society and records both its savageries and its sinister allure with the social imagination of a George Orwell and the raw personal engagement of a Hunter Thompson.
Хайди Блейк4.0 The explosive, untold story of how Russia mastered the art and science of targeted assassination‘A real life thriller, packed with characters that even John le Carr? couldn't dream of. If this doesn't scare you, then you're not paying attention.’ Oliver BulloughThey thought they had found a safe haven in the green hills of England. They were wrong. One by one, the Russian oligarchs, dissidents, and gangsters who fled to Britain after Vladimir Putin came to power dropped dead in strange or suspicious circumstances. One by one, their British lawyers and fixers met similarly grisly ends. Yet, one by one, the British authorities shut down every investigation-and carried on courting the Kremlin.In From Russia With Blood, multi-award-winning investigative journalist Heidi Blake unflinchingly documents the growing web of Russian-linked deaths on British and American soil, tracking the men who lived and died in the Kremlin’s crosshairs from London’s high-end night clubs to Miami’s million-dollar hideouts, and following a trail of increasingly savage attacks onto the streets of Salisbury, where the Russian double agent Sergei Skripal was poisoned with a deadly nerve agent in 2018.Working with bags of crime scene evidence, hundreds of thousands of pages of exclusive documents, surveillance footage, classified intelligence briefings, forensically restored phones and computers, and hundreds of insider interviews, Blake bravely exposes how Russia’s killing campaign fits into Putin’s pursuit of global dominance – and why Western governments have failed time and again to stop the bloodshed.This heart-stopping international investigation – written with the page-turning pace and chilling narrative of a thriller – reveals one of the most important and terrifying stories of our time.
