Лучшие книги Фрудена Грюттена

Современный норвежский писатель и журналист Фруде Грюттен — лауреат многочисленных престижных национальных наград, в том числе Премии норвежских издателей и Премии Совета по норвежскому языку. В “Плывущем медведе” он впервые пробует себя в жанре триллера, и попытка оказывается более чем успешной: Грюттен был удостоен “Золотого револьвера” за лучший детектив года.

Over fjorden går han. Over fjorden utan å nøle. Over fjorden som så mange gongar før. Seint og tidlig. Morgon og kveld. I storm og stille. Mot aust og mot vest. Bare måsane følger han, dei mumlar og klagar, verkar unaturlig kvite der dei heng over båten. Nils Vik snur seg. Huset glir straks ut av syne. Neste gong han snur seg, vil han ikkje kunne sjå det.

I hjartet av Norge legg ein båt frå land. Vi følger Nils Vik på hans siste reise. Han er ein enkel mann med ein enkel jobb. Han skal få folk over fjorden med båten sin, han skal få dei heim igjen. Men det som ser enkelt ut, viser seg gjerne å vere meir komplisert.

"Den dagen Nils Vik døde" er som ein dødsmeditasjon over eit liv og eit landskap. Det er ein roman om ein mann som berre har elska ei kvinne, og som elsker henne framleis, og som nå legg ut på si siste reise.

Menn som kjører vekk. Menn som blir igjen. Menn som krasjar nye bilar. Menn som er på veg ned. Menn med for mykje gjeld. Menn med uvanlige kjønnsorgan. Einsame menn. Fredelige menn. Valdelige menn. Ærlige menn. Kriminelle menn. Menn ein stad midt imellom. Menn frå Rjukan. Menn frå Lillestrøm. Menn frå Fyllingsdalen. Menn frå Warszawa. Menn i eit nytt og skrudd Noreg. Menn som treng kvinner. Menn som treng menn. Menn som ingen treng.

Menn som ingen treng er Frode Gryttens niande novellesamling, og det er ni år sidan han sist utgav noveller, denne sjangeren som kanskje står forfattaren nærmast. Samlinga rissar opp eit kart over Noreg og Europa – her finst desperasjon, kjærleik, håpløyse og komikk.

Knjiga se sastoji od deset pripovijetki, a svaka od njih inspirirana je jednom slikom slikara Edwarda Hoppera, poznatog upravo po slikanju ljudi u naizgled običnim situacijama u različitim prostorijama: barovima, hotelskim sobama, tjeskobnim gradskim stanovima, na terasama usamljenih kuća. U slučaju ove knjige to je nit koja čvrsto veže zbirku u romaneskni oblik.

Hopper je vjerojatno najpoznatiji po slici Nighthawks (1942., pren. zn. Noćne ptice), na kojoj su dva muškarca, djevojka i barmen, dakle grupica ljudi koja sjedi u baru, vidljiva kroz izlog koji gleda na ulicu. Na taj način čitatelj može shvatiti i ove pripovijetke: kao pogled kroz zid u sobe u kojima se nalaze ljudi koji se tiho vole, glasno mrze, propadaju prepušteni...

Du behøver ikke være fra Odda, du behøver ikke engang ha vært i Odda, for å kjenne deg igjen i summingen fra beboerne i boligblokka «Murboligen» som vi treffer i Frode Gryttens brageprisbelønte Bikubesong.

Bikubesong er lyden som blir laget når de 25 personene som bor i Murboligen synger sammen, har Frode Grytten uttalt. Selv påstår han at han ikke eier sangstemme, men det forhindrer ikke at Bikubesong er blitt en meget musikalsk roman der Grytten låner både øre og stemme til de vidt forskjellige hverdagsmenneskene vi møter i industribyen innerst i Sørfjorden.

For det er ikke dronningen som spiller hovedrollen i denne bikuben (det nærmeste vi kommer noen dronning er i siste kapittel som heter «Dronninggelé»...) - det er arbeiderne som surrer og sliter i hverdagen vi blir kjent med. Om du får grå assosiasjoner til ordet «hverdagsmenneske», så må du nok justere fargesynet, for om selve Murboligen er grå, tar Grytten i bruk hele fargepaletten i sin skildring av beboerne. I oppgang 4 møter vi for eksempel 40-åringen som digger The Smiths og har vokalisten Morrissey som forbilde, og som har ei mor som ligger for døden. For å glede henne stikker han ut for å finne ei jente som kan spille kjæresten hans, og slik gi moren en bekymring mindre på dødsleiet.

Det er i møtet mellom menneskene det skjer, og Grytten sier han kjenner seg igjen i alle personene han skriver om. Det gjør vi andre også, oddaværinger eller ikke.