Sąsiad Wiktor Ciundziewicki wysyłał swego leśnika dla dokonania jakiejś operacji wola za granicę. „Ale jakżeż ty będziesz tam z ludźmi mówił — zafrasował się — toż tam po niemiecku mówią". — „A ciż tam, panoczku, mużykow nie ma!" — odpowiedział, pełen dobrej myśli, Białorus.
Яшчэ адна кніга з неафіцыйнага збору мемуараў пра Беларусь, які пачаў бадай што Міцкевіч, а працягнулі... Хто яго толькі не працягваў? Шагал, Быкаў, Пазняк (але той яшчэ вернецца), многія пісьменнікі і непісьменныя. Спадар Мельхіёр Ваньковіч бадзёра стае ў іх шчыльныя рады.
Ён называе Беларусь «краінай бяроз, туманаў і верасовых пустэчаў» — вельмі дакладна, не хапае толькі балот. Узгадвае, як адна з яго пажылых сваячак сцвярджала, быццам Дзева Марыя была шляхцянкай, бо завуць жа яе ў польскай літаніі «шляхетнай паннай». Распавядае, як іншая сваячка хавала параненых паўстанцаў 1863 года ў куфры пад бруднай бялізнай. Сялянскія хітрыкі, панская паблажлівасць, лоўля шчупакоў на світанку, дзіцячая ганітва за вавёркамі... Са стыхіі Баршчэўскага і Караткевіча — партрэты продкаў, якія ажываюць, каб злосна глядзець са сцяны. Яшчэ крыху, і чытач пачуе грукат капытаў дзікага палявання. Вядома, калі раней не спаўзе пад стол, непрытомны пасля халадніку, саланіны і парэчкавага кампоту.
Цалкам магчыма, што ў рэчаіснасці ўсё было не зусім так альбо зусім не так. Але сентыментальная беларуска накшталт мяне глытае гэткую настальгію за мілую душу. Тым больш, што чытаюцца «Шчанячыя гады» нашмат лепш, чым творы таго ж Ваньковіча пра Ізраіль ці палякаў у Амерыцы, якім усур'ёз не хапала выразнай структуры. Тут яна папросту не патрэбная.
